ĐỒ SƠN, HẢI PHÒNG — Khác biệt với những bãi biển bằng phẳng ở đồng bằng ven biển Bắc Bộ, Bán đảo Đồ Sơn nổi bật như một hiện tượng địa lý tự nhiên độc đáo. Đây là nơi duy nhất tại Hải Phòng, và hiếm có ở miền Bắc Việt Nam, mà những dãy núi đồi cuối cùng của hệ thống kiến tạo chạy thẳng ra biển, tạo nên địa hình sơn-hải giao thoa đặc trưng.
Bán đảo được hình thành từ các đồi núi thấp, thuộc phần cuối của dãy núi cánh cung Trường Sơn, với các cấu tạo chủ yếu là đá phiến sét và đá trầm tích. Quá trình kiến tạo địa chất và sự bào mòn của gió, sóng biển đã tạo ra ba mỏm đá chính vươn ra đại dương, chia bãi biển Đồ Sơn thành ba khu vực riêng biệt. Hiện tượng này không chỉ tạo nên cảnh quan hùng vĩ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tính chất của bãi tắm, khiến cát biển tại đây có màu vàng đậm pha bùn.
Dù nổi tiếng với khu nghỉ dưỡng, nhưng phần đồi núi của Đồ Sơn vẫn giữ được giá trị sinh thái quan trọng. Địa hình dốc và hướng ra biển giúp khu vực này duy trì một vi khí hậu tương đối ôn hòa, lý tưởng hơn so với vùng đồng bằng lân cận, đặc biệt vào mùa hè.
Hệ sinh thái trên các đồi núi chủ yếu là rừng cây bụi và rừng trồng, đóng vai trò như một bộ lọc tự nhiên, điều tiết nguồn nước và ngăn chặn sự xói mòn đất, vốn là mối đe dọa lớn đối với các khu vực phát triển du lịch. Sự tồn tại của các khe suối và thảm thực vật này cũng tạo ra sự đa dạng sinh học cục bộ.
Vị trí nhô ra biển của bán đảo Đồ Sơn khiến nó trở thành điểm quan trọng trong nghiên cứu Hải dương học và Khí tượng thủy văn khu vực cửa sông Bạch Đằng. Mũi đất này ảnh hưởng đến các dòng chảy ven bờ, sự phân tán phù sa và hình thái sóng biển.
Đây cũng là điểm quan sát lý tưởng để theo dõi sự di chuyển của các khối không khí và dự báo thời tiết, đặc biệt là các cơn bão. Từ góc độ này, Đồ Sơn không chỉ là địa điểm du lịch mà còn là một điểm mốc tự nhiên quan trọng cho các hoạt động hàng hải và nghiên cứu khoa học.
Ngày nay, Đồ Sơn đang phát triển mạnh mẽ về du lịch và đô thị hóa. Thách thức lớn nhất là làm thế nào để cân bằng giữa phát triển cơ sở hạ tầng du lịch và bảo tồn cảnh quan tự nhiên độc đáo.
Việc bảo vệ mảng xanh đồi núi, kiểm soát chất lượng nước biển và giữ gìn các hình thái địa chất đặc trưng của bán đảo là ưu tiên hàng đầu. Đồ Sơn, với vị thế "nơi núi gặp biển", vẫn giữ trọn tiềm năng trở thành một trung tâm nghiên cứu về địa lý học tự nhiên và phát triển mô hình du lịch sinh thái bền vững cho Hải Phòng.