Không phải chỉ những công trình đồ sộ hay bến cảng sầm uất mới làm nên diện mạo thành phố, mà chính là con người. Mỗi gương mặt là một mảnh ghép, mỗi câu chuyện là một sợi chỉ, cùng dệt nên tấm thảm nhiều màu về hồn phố cảng hôm nay. Với Hải Phòng mới, điều ấy càng đúng. Đi dọc bến cảng Lạch Huyện trong buổi sáng sớm, ta bắt gặp những công nhân tất bật xếp dỡ hàng hóa, gương mặt sạm nắng nhưng ánh mắt rạng ngời. Về miền quê Vĩnh Lại, nghe tiếng trẻ nhỏ ê a tập đọc dưới mái trường, tiếng cười giòn tan giữa sân gạch đỏ, ta thấy truyền thống hiếu học vẫn vẹn nguyên. Và ở những con phố rực hoa phượng đỏ, những người già thong dong, những bạn trẻ hối hả, những hàng quán dân dã luôn đông vui – tất cả dệt nên một câu chuyện sống động về con người Hải Phòng hôm nay.
Trong chiều dài lịch sử, người Hải Phòng – Hải Dương vốn nổi tiếng với khí phách quật cường. Trên sông Bạch Đằng, bao lớp cha ông đã ngã xuống để làm nên chiến thắng lẫy lừng, để sóng nước mãi ngân vang khúc tráng ca:
“Bạch Đằng giang sóng trào dồn dập,
Khí anh hùng ngàn thuở còn đây.”
Cái cứng cỏi ấy không chỉ in dấu trong chiến trận, mà còn trong đời thường. Chính sự bộc trực, dám nghĩ dám làm đã giúp người dân nơi đây vượt lên nghịch cảnh, xây dựng vùng đất vốn khắc nghiệt thành trung tâm công nghiệp, thương mại lớn bậc nhất miền Bắc.
Bước vào dòng chảy văn hóa, Hải Phòng mới tự hào với nhiều gương mặt hiền tài. Nguyễn Bỉnh Khiêm – Trạng Trình, người để lại những vần thơ sâu xa và lời tiên tri khắc khoải, là biểu tượng cho trí tuệ và tầm nhìn. Nguyễn Trãi – anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, gắn bó với Côn Sơn – Kiếp Bạc, vẫn soi sáng qua tư tưởng nhân nghĩa. Trong đời sống đương đại, biết bao nghệ sĩ, nhà văn, nhà khoa học, doanh nhân của đất Cảng – xứ Đông đã góp phần đưa hình ảnh quê hương đến gần hơn với bạn bè trong nước và quốc tế. Những con người ấy không chỉ là niềm tự hào, mà còn là minh chứng rằng, Hải Phòng luôn là mảnh đất “địa linh nhân kiệt”.
Song bên cạnh những tên tuổi lớn, những câu chuyện đời thường mới chính là linh hồn của thành phố. Hình ảnh người công nhân miệt mài trong ca sản xuất, những ngư dân bám biển Cát Bà, Đồ Sơn, những nông dân cần mẫn trên cánh đồng lúa Hải Dương cũ – tất cả đều là nhân vật chính trong bức tranh Hải Phòng mới. Họ không hào nhoáng, không ồn ào, nhưng mỗi giọt mồ hôi đổ xuống đều góp phần tạo dựng thành phố phồn vinh hôm nay. Trên bến cảng, từng đoàn xe container nối đuôi nhau, ẩn sau đó là bao bàn tay cần cù; trên công trường xây dựng, từng khối bê tông được nâng lên, chất chứa niềm hy vọng về một đô thị khang trang.
Đặc biệt, trong những năm đầy biến động, người Hải Phòng đã chứng minh tinh thần nhân ái và sáng tạo của mình. Trong dịch bệnh COVID-19, hàng nghìn y bác sĩ, tình nguyện viên không quản hiểm nguy để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Nhiều doanh nhân trẻ dấn thân khởi nghiệp, đưa công nghệ mới vào sản xuất, xây dựng thương hiệu riêng cho thành phố. Các nghệ nhân làng nghề vẫn kiên nhẫn gìn giữ hồn xưa trong từng chiếc nón, từng sản phẩm gốm Chu Đậu, từng mẻ rèn sáng lửa. Có thể nói, mỗi con người nơi đây là một câu chuyện, vừa bình dị vừa phi thường. Như lời ca dao vẫn ngân nga:
“Người Hải Phòng dẫu đi muôn nơi,
Nghĩa tình đất Cảng vẫn đầy trong tim.”
Điều đặc biệt là, dù ở xa quê, người Hải Phòng vẫn giữ trọn tình yêu với mảnh đất phượng đỏ. Họ là những du học sinh, lao động xuất khẩu, trí thức xa quê… nhưng luôn hướng về thành phố bằng sự tự hào. Một chiếc bánh đa cua, một khúc hát quen thuộc có thể làm họ rưng rưng nhớ về những con phố, những mùa hoa phượng. Và trong lòng họ, luôn vang lên câu hát thân thương:
“Thành phố hoa phượng đỏ,
Nơi ấy tôi có một tình yêu…”
Con người chính là linh hồn của đô thị. Cảng biển có thể sầm uất, công trình có thể cao lớn, nhưng nếu thiếu đi câu chuyện về những con người, Hải Phòng sẽ không còn là chính nó. Hôm nay, giữa nhịp sống hối hả, những gương mặt người lao động, trí thức, nghệ sĩ, doanh nhân, những em nhỏ và cụ già… tất cả hòa thành một bản hợp xướng, kể câu chuyện về sự kiên cường, nghĩa tình, sáng tạo.
Và chính từ những câu chuyện đời thường ấy, ta hiểu rằng Hải Phòng mới không chỉ là một không gian địa lý – hành chính, mà là một cộng đồng sống động, chan chứa tinh thần nhân văn. Mỗi con người là một gam màu, mỗi câu chuyện là một sợi chỉ, cùng nhau dệt nên tấm thảm rực rỡ mang tên Hồn phố cảng.