CÁT HẢI, HẢI PHÒNG — Nằm ở cửa sông Bạch Đằng, Rừng ngập mặn Cát Hải không chỉ là một mảng xanh ven biển mà là một hệ thống phòng thủ tự nhiên có vai trò chiến lược đối với Thành phố Hải Phòng. Với diện tích hàng trăm hecta, thảm thực vật này tạo nên một ranh giới mềm mại nhưng kiên cố, đóng vai trò như một bức tường sinh học chống lại các hiện tượng thủy văn cực đoan.
Đặc trưng bởi sự hiện diện dày đặc của các loài thực vật chịu mặn như Cây Đước (Rhizophora) và Cây Mắm (Avicennia), Cát Hải là điển hình cho khả năng thích nghi phi thường của tự nhiên. Hệ thống rễ nôm (rễ thở) phức tạp của chúng không chỉ neo giữ cây trên nền đất lầy lội, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giữ lại phù sa, làm tăng tốc độ bồi tụ và ổn định đường bờ biển. Theo các nghiên cứu môi trường, khả năng làm suy yếu năng lượng sóng của rừng ngập mặn có thể giảm tới 70% trước khi sóng đổ bộ vào đê điều và cơ sở hạ tầng.
Giá trị của Rừng ngập mặn Cát Hải vượt xa chức năng bảo vệ bờ biển. Đây là một trong những hệ sinh thái chuyển tiếp quan trọng nhất khu vực, nơi nước ngọt và nước mặn gặp nhau, tạo ra môi trường sống độc đáo và phong phú:
Vườn ươm Thủy sản: Khu rừng là nơi sinh sản, ấp trứng và kiếm ăn của nhiều loài thủy hải sản có giá trị kinh tế cao như tôm sú, cua biển, cá mú và nhiều loại nhuyễn thể. Hoạt động nuôi trồng và khai thác thủy sản trong vùng đệm của rừng ngập mặn là sinh kế chính của nhiều cộng đồng dân cư ven biển.
Điểm dừng chân của Chim di cư: Cát Hải cũng là một mắt xích trong chuỗi hành trình của nhiều loài chim nước và chim di cư, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì đa dạng sinh học cấp khu vực.
Trong bối cảnh toàn cầu đang nỗ lực giảm phát thải carbon, Rừng ngập mặn Cát Hải nổi lên với vai trò là một nguồn lưu trữ carbon xanh (Blue Carbon). Các nhà khoa học ước tính, rừng ngập mặn có khả năng hấp thụ và lưu giữ carbon trong đất và sinh khối với tốc độ nhanh hơn nhiều lần so với các loại rừng trên cạn.
Sự tích lũy carbon này giúp cân bằng khí hậu và cung cấp một dịch vụ sinh thái vô giá cho toàn khu vực. Việc bảo tồn Rừng ngập mặn Cát Hải không chỉ là bảo vệ môi trường, mà còn là một chiến lược kinh tế dài hạn, giúp Hải Phòng tăng cường khả năng chống chịu và hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
Tuy nhiên, Rừng ngập mặn Cát Hải đang phải đối mặt với áp lực lớn từ quá trình đô thị hóa, mở rộng cảng biển và phát triển khu công nghiệp. Việc quy hoạch thiếu kiểm soát có thể dẫn đến suy giảm diện tích rừng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng phòng hộ tự nhiên của khu vực.
Các cơ quan quản lý và các tổ chức phi chính phủ đang phối hợp triển khai các dự án trồng mới, khôi phục và quản lý bền vững rừng ngập mặn. Sự vào cuộc của cộng đồng địa phương, thông qua việc nâng cao nhận thức và tham gia giám sát, là yếu tố then chốt để đảm bảo "tấm khiên xanh" Cát Hải tiếp tục phát huy vai trò của mình trong tương lai.